ကမ္ဘာ့အလှဆုံး ဘာသာစကားအက္ခရာ (၅)ခုထဲမှာ နံပါတ် (၁)အဖြစ် ဗိုလ်စွဲသွားခဲ့တဲ့ မြန်မာ့အက္ခရာ..
နိုင်ငံတနိုင်ငံချင်းစီမှာကိုယ့်နိုင်ငံကိုယ်စားပြုတဲ့နိုင်ငံတော်အလံတခုစီရှိသလိုပဲအခြေခံဘာသာစကားတွေ အက္ခရာတွေသင်္ကေတတွေလည်း အမျိုးမျိုးရှိတတ်ကြပါတယ်။(၈)ရာစုတည်းကရှင်သန်နေထိုင်ခဲ့တဲ့ Phoenician တွေခေတ်မှာတင်ပဲအက္ခရာသင်္ကေတတွေဘာသာစကားတွေစတင်ပေါ်ပေါက်လာနေခဲ့ပြီလေ။အဲ့ဒီနောက်ကနေအီဂျစ်လူမျိုးတွေရဲ့ခေတ်ကာလမှာလည်းသင်္ကေတအက္ခရာတွေနဲ့ဘာသာစကားတွေ အမျိုးမျိုးကျယ်ပြန့်လာရင်းဒီနေ့ခေတ်မှာဆိုနိုင်ငံတိုင်းကသူ့ ဘာသာစကားစာပေအက္ခရာတွေနဲ့ ရှိနေပါပြီ။လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် 2,500 မှာ Latin အက္ခရာကနေရာတိုင်းအနှံ့အပြားတွင်တွင်ကျယ်ကျယ်သုံးခဲ့တာကြောင့်တခြားဘာသာစကားတွေမှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်ခဲ့ရပါတယ်။
အဲ့ဒီနောက် ရောမအင်ပါယာပေါ်လာပြီးအက္ခရာတွေသင်ကြားမှုပြောင်းလဲလာတယ်။ဒါပေမယ့်အဲ့ဒါကလည်းတွက်ချက်ရ ခက်တာမို့ အဲ့ဒီနောက် အက္ခရာတွေဘာသာစကားတွေအများကြီးပေါ်လာပါတယ်။အဲ့ဒီထဲမှာမှ ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမှာ အခြေစိုက်တဲ့မြောက်အမေရိကဒစ်ဂျစ်ဒယ်မီဒီယာကုမ္ပဏီနဲ့ခရီးသွားကွန်ယက်ဖြစ်တဲ့ Matador Network က 2020 မှာတင်ပြတဲ့ဆောင်းပါးအရ အလှဆုံးလို့သတ်မှတ်ခံရတဲ့ ဘာသာစကား 5 ခု ကတော့
(1) Burmese (မြန်မာဘာသာစကား)
ဘယ်ဘက်ကိုကြည့်ကြည့် လုံးလုံးဝိုင်းဝိုင်းလေးနဲ့ချစ်စရာကောင်းတဲ့အပြင်ခေါက်ချိုးလည်းညီပြီးနာရီလက်တံတဖက်တည်းကိုလှည့်တဲ့ဘာသာစကားမို့ မြန်မာဘာသာစကားက အလှဆုံးလို့ နာမည်ကြီးပါတယ်။ ဗျည်း 33 လုံးနဲ့ သရ 8 လုံးရှိပါတယ်။
(2) Sinhalese (သီရိလင်္ကာစကား)
အကျယ်ပြန့်ဆုံး ဘာသာစကားလို့ လူသိများပါတယ်။ သူ့ဆီမှာ အသေးငယ်ဆုံး စာသားတွေ ခွဲပေးတဲ့ အသံကွဲတောင် အမျိုး 50 လောက်ရှိပါတယ်။အဲ့ထဲက 38 မျိုးကို ခေတ်မီ စာရေးသားနည်းအတွက် သုံးပါတယ်။ သူ့ဆီမှာလည်း Sanskrit နဲ့ အိန္ဒိယဘက်က မွေးစားထားတဲ့ Pali ဆိုပြီး ၂မျိုးထပ်ကွဲပါတယ်။
(3) Georgian (ဂျော်ဂျီယာဘာသာစကား)
တူရကီနဲ့ ရုရှားနိုင်ငံကြားမှာရှိပေမယ့် ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံမှာလည်း သူ့ကိုယ်ပိုင် ဘာသာစကားနဲ့ သူပါ။ သူ့ ဘာသာစကားရော အက္ခရာရောက ရုရှားဘက်က လွှမ်းမိုးမှုကို ခံခဲ့ရပုံ တူပါတယ်။ဗျည်းအက္ခရာ 38 လုံး ရှိပေမယ့် 5 လုံးကတော့ ခေတ်မမီတော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ရေးဆွဲနည်းကတော့ ဘယ်မှညာသို့ ရေးရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
(4) Tagalog (ဖိလစ်ပိုင်ဘာသာစကား)
Indo European ဘာသာစကားကနေ ကွဲထွက်လာတဲ့ Tagalog ဘာသာစကားက ခုနောက်ပိုင်းသုံးတဲ့ Spanish စကားမတိုင်ခင် ဦးဦးဖျားဖျား ပေါ်တဲ့ ဘာသာစကားပါ။သူ့ကို ရေးနည်းကတော့ နဂိုက အောက်ကနေ အပေါ်ကို ပင့်တင်ရေးရတာကနေခုတော့ဘယ်ကနေညာကိုပြောင်းလဲ ရေးသားနည်းအဖြစ်တွင်ကျယ်လာပြီး အက္ခရာတွေကို 90′ လှည့်ခဲ့ကြပါတယ်တဲ့။သူလည်း စတုတ္တ အလှဆုံးထဲ ပါခဲ့ပါတယ်။
(5) Hanacaraka (အင်ဒိုနီးရှား ဘာသာစကား)
အင်ဒိုနီးရှား Java ကျွန်းဆွယ်ကနေ ဒီဘာသာစကားကို စတင်ပြီး အနီးနားကျွန်းဆွယ်တွေကို ပျံ့နှံ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။အဲ့ဒီနောက်မှာ အင်ဒိုနီးရှားအာဏာပိုင်တွေက 19 နဲ့ 20 ရာစုမှာ အတည်ပြုဖို့ ကြံနေတုန်းပဲ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် ဝင်လာပြီးဂျပန်လူမျိုးတွေရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုတွေကြောင့် Hanacaraka ဘာသာစကား အတည်ပြုဖို့ ပျက်ယွင်းခဲ့ပြီး အဲ့ဒီနောက် Latin ဘာသာစကားကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုခဲ့ရပါတယ်။ခုချိန်ထိ အစိုးရက လမ်း / တံတားတွေရဲ့ Sign တွေမှာနဲ့ အစိုးရ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ သင်ကြားဖို့ တိုက်တွန်းနေတုန်းပါပဲ။ သူ့ကို Javanese Alphabet လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။
crd – Lin Maw
zawgyi
ကမာၻ႔အလွဆုံး ဘာသာစကားအကၡရာ (၅)ခုထဲမွာ နံပါတ္ (၁)အျဖစ္ ဗိုလ္စြဲသြားခဲ့တဲ့ ျမန္မာ့အကၡရာ..
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံခ်င္းစီမွာကိုယ့္ႏိုင္ငံကိုယ္စားျပဳတဲ့ႏိုင္ငံေတာ္အလံတခုစီရွိသလိုပဲအေျခခံဘာသာစကားေတြ အကၡရာေတြသေကၤတေတြလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတတ္ၾကပါတယ္။(၈)ရာစုတည္းကရွင္သန္ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ Phoenician ေတြေခတ္မွာတင္ပဲအကၡရာသေကၤတေတြဘာသာစကားေတြစတင္ေပၚေပါက္လာေနခဲ့ၿပီေလ။အဲ့ဒီေနာက္ကေနအီဂ်စ္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ေခတ္ကာလမွာလည္းသေကၤတအကၡရာေတြနဲ႔ဘာသာစကားေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးက်ယ္ျပန႔္လာရင္းဒီေန႔ေခတ္မွာဆိုႏိုင္ငံတိုင္းကသူ႔ ဘာသာစကားစာေပအကၡရာေတြနဲ႔ ရွိေနပါၿပီ။လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ 2,500 မွာ Latin အကၡရာကေနရာတိုင္းအႏွံ႔အျပားတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္သုံးခဲ့တာေၾကာင့္တျခားဘာသာစကားေတြေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရပါတယ္။
အဲ့ဒီေနာက္ ေရာမအင္ပါယာေပၚလာၿပီးအကၡရာေတြသင္ၾကားမႈေျပာင္းလဲလာတယ္။ဒါေပမယ့္အဲ့ဒါကလည္းတြက္ခ်က္ရ ခက္တာမို႔ အဲ့ဒီေနာက္ အကၡရာေတြဘာသာစကားေတြအမ်ားႀကီးေပၚလာပါတယ္။အဲ့ဒီထဲမွာမွ ဆန္ဖရန္စစၥကိုမွာ အေျခစိုက္တဲ့ေျမာက္အေမရိကဒစ္ဂ်စ္ဒယ္မီဒီယာကုမၸဏီနဲ႔ခရီးသြားကြန္ယက္ျဖစ္တဲ့ Matador Network က 2020 မွာတင္ျပတဲ့ေဆာင္းပါးအရ အလွဆုံးလို႔သတ္မွတ္ခံရတဲ့ ဘာသာစကား 5 ခု ကေတာ့
(1) Burmese (ျမန္မာဘာသာစကား)
ဘယ္ဘက္ကိုၾကည့္ၾကည့္ လုံးလုံးဝိုင္းဝိုင္းေလးနဲ႔ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့အျပင္ေခါက္ခ်ိဳးလည္းညီၿပီးနာရီလက္တံတဖက္တည္းကိုလွည့္တဲ့ဘာသာစကားမို႔ ျမန္မာဘာသာစကားက အလွဆုံးလို႔ နာမည္ႀကီးပါတယ္။ ဗ်ည္း 33 လုံးနဲ႔ သရ 8 လုံးရွိပါတယ္။
(2) Sinhalese (သီရိလကၤာစကား)
အက်ယ္ျပန႔္ဆုံး ဘာသာစကားလို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ သူ႔ဆီမွာ အေသးငယ္ဆုံး စာသားေတြ ခြဲေပးတဲ့ အသံကြဲေတာင္ အမ်ိဳး 50 ေလာက္ရွိပါတယ္။အဲ့ထဲက 38 မ်ိဳးကို ေခတ္မီ စာေရးသားနည္းအတြက္ သုံးပါတယ္။ သူ႔ဆီမွာလည္း Sanskrit နဲ႔ အိႏၵိယဘက္က ေမြးစားထားတဲ့ Pali ဆိုၿပီး ၂မ်ိဳးထပ္ကြဲပါတယ္။
(3) Georgian (ေဂ်ာ္ဂ်ီယာဘာသာစကား)
တူရကီနဲ႔ ႐ုရွားႏိုင္ငံၾကားမွာရွိေပမယ့္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာႏိုင္ငံမွာလည္း သူ႔ကိုယ္ပိုင္ ဘာသာစကားနဲ႔ သူပါ။ သူ႔ ဘာသာစကားေရာ အကၡရာေရာက ႐ုရွားဘက္က လႊမ္းမိုးမႈကို ခံခဲ့ရပုံ တူပါတယ္။ဗ်ည္းအကၡရာ 38 လုံး ရွိေပမယ့္ 5 လုံးကေတာ့ ေခတ္မမီေတာ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေရးဆြဲနည္းကေတာ့ ဘယ္မွညာသို႔ ေရးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(4) Tagalog (ဖိလစ္ပိုင္ဘာသာစကား)
Indo European ဘာသာစကားကေန ကြဲထြက္လာတဲ့ Tagalog ဘာသာစကားက ခုေနာက္ပိုင္းသုံးတဲ့ Spanish စကားမတိုင္ခင္ ဦးဦးဖ်ားဖ်ား ေပၚတဲ့ ဘာသာစကားပါ။သူ႔ကို ေရးနည္းကေတာ့ နဂိုက ေအာက္ကေန အေပၚကို ပင့္တင္ေရးရတာကေနခုေတာ့ဘယ္ကေနညာကိုေျပာင္းလဲ ေရးသားနည္းအျဖစ္တြင္က်ယ္လာၿပီး အကၡရာေတြကို 90′ လွည့္ခဲ့ၾကပါတယ္တဲ့။သူလည္း စတုတၱ အလွဆုံးထဲ ပါခဲ့ပါတယ္။
(5) Hanacaraka (အင္ဒိုနီးရွား ဘာသာစကား)
အင္ဒိုနီးရွား Java ကြၽန္းဆြယ္ကေန ဒီဘာသာစကားကို စတင္ၿပီး အနီးနားကြၽန္းဆြယ္ေတြကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။အဲ့ဒီေနာက္မွာ အင္ဒိုနီးရွားအာဏာပိုင္ေတြက 19 နဲ႔ 20 ရာစုမွာ အတည္ျပဳဖို႔ ႀကံေနတုန္းပဲ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ ဝင္လာၿပီးဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈေတြေၾကာင့္ Hanacaraka ဘာသာစကား အတည္ျပဳဖို႔ ပ်က္ယြင္းခဲ့ၿပီး အဲ့ဒီေနာက္ Latin ဘာသာစကားကို ေျပာင္းလဲအသုံးျပဳခဲ့ရပါတယ္။ခုခ်ိန္ထိ အစိုးရက လမ္း / တံတားေတြရဲ႕ Sign ေတြမွာနဲ႔ အစိုးရ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ သင္ၾကားဖို႔ တိုက္တြန္းေနတုန္းပါပဲ။ သူ႔ကို Javanese Alphabet လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။
crd – Lin Maw
